Türkiye’de Bireylerin Siber Güvenlik Farkındalığı, Algılanan Riskler, Tutumları ve Davranışsal Niyetleri Üzerine Bir Araştırma

Abstract

Dijitalleşme, bilgiye erişimi kolaylaştırmakla birlikte bireylerin yaşam biçimlerini dönüştürmüş ve çevrim içi ortamlardaki güvenlik risklerini artırmıştır. Dijital işlemler, çevrim içi alışveriş ve sosyal medya kullanımının yaygınlaşması, siber güvenliğin teknik boyutun ötesine geçerek farkındalık, tutum ve davranışlarla doğrudan ilişkili bir boyuta taşımasına neden olmuştur. Mevcut çalışma ile, Türkiye'deki bireylerin siber güvenlik farkındalık düzeyleri ile güvenli dijital davranış geliştirme süreçleri incelemiştir. 500 katılımcıdan toplanan veriler PLS-SEM yöntemiyle analiz edilmiş ve modeldeki hipotezlerin tamamı istatistiksel olarak doğrulanmıştır. Bulgular sonucunda, yanıt etkinliği ve farkındalık düzeyinin öz-yeterliği artırdığı, bunun risk ve tehdit algılarını güçlendirerek güvenlik tutumları ve davranışsal niyetleri olumlu yönde etkilediği görülmüştür. Ayrıca demografik özelliklerin güvenlik alışkanlıklarında anlamlı farklılıklar yarattığı ortaya konulmuştur. Yaş ve eğitim düzeyi yükseldikçe antivirüs kullanımı, güvenli şifre oluşturma ve iki adımlı doğrulama gibi önlemler daha yaygınken, gençlerde şifre tekrarı ve bağlantı paylaşımı gibi riskli davranışların öne çıktığı görülmüştür. Yine, teknik bilgiye sahip bazı bireylerde pratik güvenlik önlemlerinin ihmal edilebildiği ve bu durumun, güvenli davranışın yalnızca bilgi düzeyine değil, öz-yeterlik algısı ve risk farkındalığına da bağlı olduğu anlaşılmıştır. Sürdürülebilir bir siber güvenlik kültürü oluşturmak için yalnızca bilgi aktarımına değil, aynı zamanda bireylerin öz-yeterlik, tehdit algısı ve olumlu tutum geliştirmelerini hedefleyen eğitim temelli stratejilere ihtiyaç olduğunu görülmektedir. Ulusal düzeyde şifre güvenliği, çok aşamalı doğrulama, antivirüs kullanımı ve düzenli güncellemeler gibi temel konuların yaygınlaştırılması, toplumsal farkındalık kampanyaları ile desteklenmelidir.Digitalization has facilitated access to information while transforming individuals' lifestyles and increasing security risks in online environments. The widespread use of digital transactions, online shopping, and social media has extended the scope of cybersecurity beyond its technical dimension, linking it directly to awareness, attitudes, and behaviors. The present study examines the cybersecurity awareness levels of individuals in Türkiye and their processes of developing secure digital behaviors. Data collected from 500 participants were analyzed using the PLS-SEM method, and all hypotheses in the proposed model were statistically supported. The findings indicate that response efficacy and awareness levels enhance self-efficacy, which in turn strengthens risk and threat perceptions, positively influencing security attitudes and behavioral intentions. The results also reveal that demographic characteristics lead to significant differences in security practices. Higher age and education levels are associated with more frequent use of antivirus software, secure password creation, and two-factor authentication, whereas younger individuals tend to exhibit riskier behaviors such as password reuse and connection sharing. Moreover, some individuals with advanced technical knowledge may neglect practical security measures, suggesting that secure behavior depends not only on knowledge level but also on self-efficacy and risk perception. Establishing a sustainable cybersecurity culture requires not only the dissemination of knowledge but also education-based strategies aimed at fostering self-efficacy, threat perception, and positive attitudes. At the national level, promoting key practices such as password security, multi-factor authentication, antivirus use, and regular updates should be supported by public awareness campaigns.