Vatan Gazetesine Göre 1894 Bitlis’teki Gayrimüslim Ahalinin Asayişine Dair Bir Değerlendirme

Abstract

Bitlis Vilayetindeki Muş Sancağı dâhilinde 1894 Sason olayları ve Ermeni komitecilerin çıkardığı isyanlar birçok köy ve kasabada asayiş problemlerine sebep olmuştur. Bu doğrultuda, bölgede yaşayan Müslim ve gayrimüslim ahalinin durumuna dair yabancı basına yansıyan haberler Ermeni Meselesi çerçevesinde uluslararası bir gündem oluşturularak ele alınmıştır. Ancak yabancı basında çıkan haberlerin aksine bölgede yaşanan sorunlar bizatihi Osmanlı hükümeti tarafından takip edilerek bu hususta gerekli tedbirlerin alındığını gösteren yazışmalar ve belgeler mevcuttur. Bu çalışma, 21 Aralık 1894 tarihinde Bitlis’teki Müslim ve gayrimüslim ahalinin huzur ve güvenliğinin sağlandığına dair Muş Ermeni Katolik Cemaatinden İdare Meclisi Üyesi Ohannes ve Aramyan Bedros tarafından kaleme alınan bir mektubun Dersaadet’e gönderilmesi ile bu evrakın Bosna Hersek’te Türkçe olarak çıkarılan Vatan gazetesinde yayımlanmasını konu almaktadır. Vatan Gazetesinin 75. sayısında, “Ermenistan Yaygarası” başlığı ile yayımlanan vesikanın tahlil edilerek Bitlis’teki Ermeni Katolik cemaatinde ismi geçen başrahiplerin ortaya çıkarılması ve yaşanan gelişmeler doğrultusunda Ermeni sorunsalı olarak zikredilen asayiş problemlerine karşı idari yapının nasıl bir tutum sergilediği hususları kayıtlar dâhilinde analiz edilecektir.