Üniversitelerde Görev Yapan İdari Personelin Memur Algısı: Metaforik Bir Analiz

Abstract

Üniversitelerde görev yapan idari personelin memur algısını belirlemek amacıyla yapılan bu çalışmada katılımcıların metaforlar kullanarak memur algısının belirlenmesi amaçlanmıştır. Nitel araştırma yöntemi ile tasarlanan bu araştırmada nitel araştırma desenlerinden biri olan fenomenoloji (olgu bilimi) deseni esas alınmıştır. Araştırma kapsamında bir devlet üniversitesinde idari personel olarak görev yapan 101 kişi ile görüşme yapılarak veriler elde edilmiştir. Araştırmaya dahil edilen katılımcıların seçiminde nitel araştırmalarda sıklıkla kullanılan amaçlı ve ölçüt örnekleme yöntemi uygulanmıştır. Verilerin elde edilmesi için hazırlanan görüşme formu demografik bilgilere ek olarak “Üniversitede idari personel olmak ........gibidir. Çünkü ..........” şeklinde katılımcının metafor kullanmasına imkan veren açık uçlu ifadenin olduğu tek sorudan oluşturulmuştur. Araştırmada katılımcıların üniversitede memur olarak çalışmayı bir şeye/neseneye benzetmeleri ve bu benzetmenin nedenini açıklanması istenilmiştir. Katılımcıların belirtmiş olduğu metaforların kodlanması ile birlikte katılımcıların belirtmiş olduğu 67 metafor kod olarak belirlenmiş ve bu metaforlar içerik ve anlam bakımından sınıflandırılarak 13 tema altında birleştirilmiştir. Verilerin analizinde ve görselleştirilmesinde nitel araştırma yöntemlerinde kullanılan ve okuyucuya kolaylık sağlayan Maxqda2020 Pro programı kullanılmıştır. Maxqda programı aracılığı ile her bir kategori için hiyerarşik kod-alt kod modellemesi ve kod bulutu analizleri yapılmıştır. Yapılan veri analizlerde katılımcıların yoğun bir şekilde “hamal”, “köle” ve “hiçlik” metaforlarını kullandığı gözlemlenmiştir. Araştırma verileri değerlendirildiğinde katılımcıların üniversite memur olarak çalışmaya yönelik alıgılarının olumsuz bir anlam barındırdığı görülmüştür. Elde edilen bu sonuçlardan hareketle yapılan değerlendirmelerde üniversitede idari personel olarak görev yapan memurların örgütsel bağlılık ve örgütsel adalet algılarının düşük olduğu değerlendirilmiştir. Araştırmanın sonuçlarına bağlı olarak, üniversite yönetimlerinin üniversitelerin temel yapı taşlarından biri olan idari personele yönelik liyakata dayalı bir kariyer planlaması yapması, idari ve akademik personel arasındaki ayrımcılığı çağrıştıran uygulamalardan sakınması ve örgütsel bağlılığı arttıracak uygulamaları esas almasının gerektiği önerilmektedir.