Tarihi Süreçte Hakkâri’de Faaliyet Göstermiş Olan Başlıca Tarîkatlar ve Temsilcileri

Abstract

Hakkâri, erken bir dönemde İslâm’la tanışmış ve dolayısıyla burada birçok âlim vemutasavvıf yetişmiştir. Daha V/XI yüzyılda yani büyük tarîkatlar kurulmadan önceyörede Alî Harîrî ve Şeyhulislâm Ebû Hasan el-Hakkârî gibi zâtlar vasıtasıyla tasavvufneşv ü nemâ bulmuştur. Bunların oluşturduğu ortamda Adî b. Müsâfir, ilk tarîkatlardanbirisi olan Adeviyye Tarîkatı’nı kurmuş ve bu tarîkat, uzun bir süre bölgede hakimolmuştur. Hakkâri bölgesinde daha kuruluşunun ilk dönemlerinden itibaren KadiriyyeTarîkatı da etkili olmuş ve bölgede asırlar boyu faaliyet göstermiştir. Bölgede KadiriyyeTarîkatını temsil eden Nehri ailesi, Şeyh Abdullah ve Şeyh Tâhâ Hakkarî ile birlikteNakşibendiliğin öncüleri olmuştur. Böylece Hakkâri’nin Şemdinli ilçesini merkezedinmiş olan Nehri ailesi aynı zamanda Nakşibendiyye Tarîkatı’nın bölgedeki merkeziolmuştur. Şeyh Tâhâ’nın, amcası Şeyh Abdullah’ın yerine makâma oturması ile birlikteNakşibendilik, bölgede kuvvetlenmiştir. Şeyh Tâhâ’nın halifeleri tarafından dahasonraları tarîkat, bölgeyle sınırlı kalmayıp, bir çok yere ulaşmıştır.Bu makalede Hakkâri’de faaliyet göstermiş olan başlıca tarîkatlar ve temslcilerianlatılmaya çalışılacaktır.