Erzurum civil administration

Abstract

İdâdî, ortaöğretim veren okullar hakkında kullanılan bir terimdir. Arapça 'idâd' kelimesinden türemiş olup hazırlama ve yetiştirme anlamlarına gelmektedir. İbtidâîye ve rüşdiye okullarından sonra gelen idâdîler, idâdîye olarak da adlandırılırdı. İdâdîler, ortaöğretimin bir kademesi olarak 1869 Maârif-i Umûmiye Nizamnâmesi ile ele alınacak ve gerçek kimliğine bu tarihten itibaren kavuşacaktır. 1873 yılında Dâr'ül-maârif binası ilk mülkî idâdîye dönüştürülmüştür. 1884 yılında alınan bir kararla vergilere zam yapılma kararı alınmış ve sonuçta bu vergiler sayesinde taşrada birçok idâdî açılmıştır. Açılan bu idâdîlerden biri de Erzurum Mülkî İdâdîsidir.1885 yılında açılmasına karar verilen Erzurum Mülkî İdâdîsinde, 1889 yılında eğitim-öğretim faaliyetlerine başlanmıştır.1891 yılında beş sınıflı olan Erzurum Mülkî İdâdîsine, Mülkî Rüşdiyenin son iki sınıfı da ilave edilerek yedi sınıflı leylî bir idâdî oluşturulmuştur. 1913 yılında Erzurum Mülkî İdâdîsi, alınan karar gereği sultânîye dönüştürülmüştür. Bu çalışmada, Klasik ve Yenileşme Dönemi eğitim kurumları ile Erzurum Mülkî İdâdîsi hakkında bilgi verilmeye çalışılacaktır. Anahtar Kelimeler : Osmanlı Eğitim Sistemi, Ortaöğretim, İdâdî, Erzurum Mülkî İdâdîsi, Eğitim Kurumları

İdâdî is a term used for schools which give secondary education. The term is derived from the Arabic word 'idâd' and it means to prepare and to educate. Succeeding ibtidâîye and rüşdiye, idâdî schools were also named as idâdîye. İdâdî schools were approached as a level of secondary education with Maârif-i Umûmiye Nizamnâmesi (Statute on General Education) in 1869 and attained its real identity at that time. In 1873 the building of Dȃr'ül-maârif was converted into the first civilian idâdî. In 1884 a decision of tax addition was taken and by means of these taxes many idâdî schools were opened in the country. One of these idâdî schools is Erzurum Mülkî İdâdîsi (Civilian Idadî of Erzurum). In 1885 the decision of opening was taken for Erzurum Mülkî İdâdîsi and the education and training activities started in 1889. In 1891 the final two classes were added to the Erzurum Mülkî İdâdîsi which consisted of five classes, and as a result, a five class boarding idâdî was established. With a decision taken in 1913 Erzurum Mülkî İdâdîsi was converted into a sultânîye (lyceie). In this study, information about the educational institutions in Classical and Innovation Period, and about Erzurum Mülkî İdâdîsi will be given.