Text Linguistic Structure of El-Ferecü Ba'de

Abstract

Bu çalışmada erken dönem Osmanlıca döneminin en önemli nesir eserlerinden biri olan El-Ferecü Ba'de'ş-şidde'den seçilen 'Ebu'l Ḳāsım, Fażlu'llāh, Ferruẖrūz Hikāyeleri' metin dilbilimsel ölçütlere göre incelenmiştir. Eser 42 hikâyeden oluşmaktadır ancak biz çalışmamızı sınırlandırarak üç hikâye üzerinde metin dilbilimi ölçütlerini uygulamaya çalıştık. Çalışmanın birinci bölümünde, araştırılan alanın konusu, amacı ve önemi, araştırmanın sınırlılıkları, yöntemi, problem durumu üzerinde durulmuştur. Araştırmanın ikinci bölümünde, çalışılan alanın içeriği ve neleri kapsadığına açıklık getirebilmek amacıyla; dilbilim, metin ve metin dilbiliminin geçmişten günümüze yaşadığı serüven ortaya koyulmuştur. Üçüncü bölümde ise, metinlerin daha iyi anlaşılabilmesi ve doğru yorumlanabilmesi için FBŞ hakkında ayrıntılı bilgi verilmiştir. Daha sonra metin dilbilimsel çözümleme başlığı altında, cümlelerden oluşan bir bütünün metin olup olmadığının ortaya konmasını sağlayan küçük ölçekli yapı ve büyük ölçekli yapı ayrı ayrı başlıklandırılarak çalışılmıştır. Küçük ölçekli yapı ve bağlaşıklık görünümleri ikinci alt başlıklara ayrılarak 'dilbilgisel ve sözcüksel bağlaşıklık' açısından değerlendirilmesi yapılmıştır. Büyük ölçekli yapı ve bağdaşıklıkta ise 'metinlerin başlığı, konusu, anahtar sözcükleri, konu değişimi belirleyicileri, özetleri, sonuç cümleleri ve biçemsel özellikleri' incelenmiştir. İnceleme sonucunda, El-Ferecü Ba'de'ş-Şidde'den seçilen hikâyelerin metin dilbilimi ölçütlerine uygun olduğu tespit edilmiştir. Anahtar Sözcükler 1. El-Ferecü Badeş-Şidde 2. Dilbilim 3. Metin Dilbilimi 4. Bağlaşıklık 5. BağdaşıklıkIn this study, Ebu'l Ḳāsım, Fażlu'llāh, Ferruẖrūz's stories chosen from El FerecüBa'de's-sidde which is the most important prose work of the early Ottoman period, have been parsed according to textlinguistic criteria. This work is composed of forty-two stories but by limiting our study, we have tried to apply textlinguistic criteria on three stories. In the first part of the study, the subject, purpose, importance, problem situation, limitations of the study have been focused on. In the second part, in order to explain content of the study, the adventure of the linguistics, text and textlinguistics from past to present, have been presented. In the third part, for better understanding and correct interpretation of the texts, more information has been given about FBS. Afterwards, under the title of textlinguistic parsing, microstructure and macrostructure providing to determine whether a whole consisting of words is a text, have been studied entitling separately. Microstructure and cohesive appearances have been studied by dividing into second titles, according to grammatical and lexical cohesion. Macrostructure and coherent appearances have been studied according to the title, subject, keywords, subject changingmarkers, summary, result sentence and stylistic features of the text. At the end of this study, the stories, chosen from El-Ferecü Ba'de's-Sidde, have been decided to be the texts conforming to the criteria of the textlinguistics. Key Words 1. El-Ferecü Ba'de's-Sidde 2. Linguistics 3. Textlinguistics 4. Cohesion 5. Coherence