P-alıcı Fonksiyonları ve Rayleigh Dalgası Grup Hızları’nın Birleşik Ters Çözümü’nden Doğu Anadolu Fay Zonu’nun Kabuk ve Üst Manto Hız Yapısı

Abstract

Geçmişten günümüze, yoğun bir deprem aktivitesinin meydana geldiği Doğu Anadolu Fay Zonu (DAFZ) Anadolu ve Arap plakalarının aktif bir sınırıdır. Bu aktivite bölgenin jeodinamik yapısı ile oldukça ilişkilidir. Arap plakasının kuzeye ve Avrasya plakasının güneye hareketinden dolayı, Anadolu plakası saat yönünün tersi doğrultusunda batıya doğru kaçmaya teşebbüs etmektedir. Bu tektonik hareket, önemli tektonik yapıların gelişmesine sebep olmaktadır. Bu aktif plaka hareketleriyle ilişkili olarak, kuzey- doğuda Kuzey Anadolu Fay Zonu (KAFZ) ve güney-batıda Ölü Deniz Fay Zonu (ÖDFZ) ile kesişen DAFZ’nin S-dalgası hız yapısı bölgenin tektonik yapısının yorumlanmasında oldukça önemlidir. Bu çalışmada, DAFZ boyunca sekiz adet geniş-bantlı deprem istasyonundan toplanan verilerin kullanılmasıyla, P-dalgası Alıcı Fonksiyonu ve Rayleigh dalgası grup hızı birleşik ters çözümü yöntemi uygulanmıştır. P-Alıcı fonksiyonları, 3-bileşen geniş-bantlı sismometrelerde kayıt edilen ve her istasyon için ayrı ayrı yaklaşık 80 adet tele-sismik depremin kullanılmasıyla elde edilmiştir. Diğer taraftan, Rayleigh dalgası grup hızı dispersiyon eğrileri için odak derinliği 50 km’den küçük ve moment magnitüdü 5.0’dan büyük 21 yerel deprem kullanılmıştır. Her istasyon için bu iki yöntemden elde edilen sonuçlar, kabuk ve üst-mantonun 1-Boyutlu S-dalgası hız yapısını belirlemek için birleşik ters çözüm işlemine tabii tutulmuştur. DAFZ boyunca S-dalgası hız modelleri üst kabukta yani yaklaşık olarak 4-12 km derinliklerinde, düşük hızlı tabakaların varlığına işaret etmektedir. Bununla birlikte, istasyonlar boyunca Conrad süreksizliği 22 km’lik bir derinlik civarındadır. Ayrıca, DAFZ boyunca kabuk-manto geçişi yaklaşık olarak ~44 km derinliğindedir. Sonuç olarak, bu çalışma, incelenen bölgenin tektoniği ile uyumlu kabuk ve en üst manto S-dalgası hız yapısını ortaya koymaktadır.