The Relationship of Facies Features of Heybeli (adilcevaz-Bitlis) Travertines With Material Properties

Abstract

Bu tez kapsamında Van Gölünün kuzeyinde yüzeylenen Heybeli traverten fasiyes özelliklerinin malzeme özellikleri ile ilişkisinin belirlenmesi ve endüstriyel olarak önemlerinin araştırılması amaçlanmaktadır. İnceleme alanında yapılan çalışmalarda 56 m karotlu sondaj çalışması yapılmıştır. Bu sondaj çalışmasında toplam 54 m traverten istifi incelenmiştir. Bu sondaj çalışması sonucunda elde edilen karot örneklerinden 88 adet örnek üzerinde fiziksel ve mekanik özelliklerini belirlemek amaçlı deneyler ayrıca ultrasonik hız ölçümleri yapılmıştır. Arazi gözlemleri ve mineralojik incelemeler sonucunda Heybeli travertenleri; 1-Kristalin kabuk fasiyesi (sarı ve gri renkli olmak üzere iki alt fasiyese ayrılmıştır), 2-Breşik-litoklastlı fasiyes, 3-Sal tipi fasiyes, 4-Çalı tipi fasiyes ve 5-Gaz boşluklu traverten fasiyesi olmak üzere 5 farklı fasiyese ayırtlanmıştır. Karotlu sondaj çalışması sonucunda, elde edilen karotların, süreksizlik özellikleri, laboratuvar çalışmalarında ise, gözeneklilik, yoğunluk, su emme gibi fiziksel özellikler ve basma, çekme ve nokta yükü ile de mekanik özellikler belirlenmiştir. Ayrıca örnekler üzerinde ultrasonik hız ölçümleri yapılarak fiziksel ve mekanik tayini yapılmıştır. Deneylerden elde edilen sonuçlara göre, fasiyeslerin litolojik özelliklerinin, travertenlerin fiziko-mekaniksel özelliklerini belirleyici/sınırlayıcı parametreler içerdiğini ve fasiyes özelliklerinin malzeme özelliklerini doğrudan etkilediği tespit edilmiştir. Yapılan tüm arazi, karotlu sondaj, laboratuvar ve petrografik analizler sonucunda, Heybeli travertenlerinin, endüstriyel olarak herhangi bir öneme sahip olmadığı belirlenmiştir.

Within the scope of this thesis, it is aimed to determine the relationship between the Heybeli travertine facies properties, which crop out in the north of Van Lake, with the material properties and to investigate their industrial importance. In the studies carried out in the study area, 56 m core drilling was carried out. In this sounding study, a total of 54 m travertine succession was investigated. Experiments to determine the physical and mechanical properties of 88 core samples obtained as a result of this drilling work, as well as ultrasonic velocity measurements were made. As a result of field observations and mineralogical studies, Heybeli travertines; It has been distinguished into 5 different facies: 1-Crystalline crustal facies (divided into two sub-facies as yellow and gray), 2-Brechic-lithoclastic facies, 3-Sal type facies, 4-Bush type facies and 5-Gas porous travertine facies. The discontinuity properties of the cores obtained as a result of the core drilling work, physical properties such as porosity, density, water absorption, and mechanical properties with compression, tension and point load were determined in laboratory studies. In addition, ultrasonic velocity measurements were made on the samples and physical and mechanical determinations were made. According to the results obtained from the experiments, it was determined that the lithological properties of the facies contain parameters determining/limiting the physico-mechanical properties of the travertines and the facies properties directly affect the material properties. As a result of all field, core drilling, laboratory and petrographic analyzes, it has been determined that Heybeli travertines do not have any industrial importance.