Sîbeveyh’in İftirâzî/varsayımsal Cümleler Üzerine Gramer Kuralı İnşa Etme Metodu

Abstract

Arapça’nın sahip olduğu imkân ve yeteneğin büyüklüğü karşısında insanın şaşkınlığını gizlemesi mümkün değildir. Dil bilginleri bu dilin daha iyi anlaşılması için büyük çabalar sarf etmiş ve bu yönde övgüye layık birçok eser ortaya koymuştur. Sîbeveyh de Arap gramer ilmini kayıt altına almaya çalışmış, bu uğurda büyük emek sarf etmiş ve sonuçta nahivde en önemli şahsiyetlerden biri olmuştur. Onun telif ettiği eser, Arap mirasının övünç kaynaklarından biri olmuştur. Sîbeveyh, eserinde konuları tanzim ve tahlil ederken bazen varsayımsal cümleler kullanmış bazen de diyalog metodunu seçmiştir. Bu diyalog bazen Sîbeveyh ile gerçek kişiler arasında gerçekleşirken bazen de farazi kişilerle olmuştur. Bu durumda muhatabın ismini zikretmemiş, iftirâzî/varsayımsal cümleler ve sorular kullanmıştır. Bu da öğrencinin veya okuyucunun anlamadığı veya gözünde canlanmadığı bir konunun olması ihtimaline binaen onun kolay ve anlaşılır bir anlatımla dil kaidesini karşısındakine iletmeyi amaçladığına delalet etmektedir. Bu çalışmada Sîbeveyh’in varsayım metodunu kullandığı bazı yerler ve bu metodu kullanım amaçları ele alınmaya çalışılacaktır.