Siirt İli ve Yöresinde İnsan ve Buzağılardan Elde Edilen Dışkı Örneklerinde Cryptosporidium Türlerinin Mikroskobik ve Moleküler Yöntemlerle Araştırılması

Abstract

Bu çalışmanın amacı, Siirt yöresinde insanlarda ve buzağılarda Cryptosporidium tür ve alt türlerinin görülme oranlarını araştırmaktır. Çalışmaya başlamadan önce, Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Hayvan Deneyleri Yerel Etik Kurulu ve Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Girişimsel Olmayan Klinik Araştırmaları Etik Kurulundan çalışma onayı alındı. Çalışma, Nisan 2024- Aralık 2024 tarihleri arasında 200 gönüllü hasta ve 200 adet buzağı üzerinde yürütüldü. Sindirim sistemi şikayetleri ile Siirt Eğitim ve Araştırma Hastanesinin çeşitli polikliniklerine başvuran 18-85 yaş aralığındaki ishalli hastalardan alınan dışkı örnekleri toplandı. Siirt merkez ve ilçelerinde buzağılardan toplanan 200 dışkı örneği buzağıların rektumundan direkt olarak alındı. Elde edilen tüm dışkı örnekleri, Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tıp Fakültesi Parazitoloji Anabilim Dalı Araştırma Laboratuvarına ulaştırıldı. Laboratuvarda bütün dışkı örnekleri, modifiye asit fast boyama (mAF), immünokromatografik kaset test (İKT) ve moleküler yöntemler ile incelendi. İnsanlardan alınan dışkı örneklerinin 10'unda (%5), buzağılardan alınan dışkı örneklerinin ise 22'sinde (%11) Cryptosporidium spp. saptandı. Modifiye asit-fast boyama yöntemi ile Cryptosporidium spp. görülen tüm örnekler, İKT ve nested-PCR yöntemi ile de pozitif saptandı. Ancak mAF boyama yöntemi ile parazit görülmeyen beş örnekte, İKT ve nested-PCR yöntemi ile parazit saptandı. Cowp geni PCR-RFLP sonuçlarına göre pozitif örneklerdeki tüm Cryptosporidium spp. izolatlarının C. parvum olduğu belirlendi. gp60 gen bölgesinin sekans analizi sonuçlarına göre ise buzağı izolatlarının IIa, insan izolatlarının ise IId alt tip ailesine ait olduğu belirlendi. Sonuç olarak, Siirt ili ve yöresinde insanlarda da ilk defa Cryptosporidium spp. prevalansı belirlenmiş olup hem insanlarda hem de hayvanlarda cryptosporidiosis'e sebep olan etkin türün C. parvum olduğu saptandı. Ayrıca hastanelerde Cryptosporidium spp. teşhisinde kullanılan mAF boyama yöntemine ilave olarak nested PCR veya İKT yönteminin de rutin tanıda kullanılmasının oldukça önemli olduğu kanaatine varıldı.

The aim of this study is to investigate the prevalence of Cryptosporidium species and subtype in humans and calves in the Siirt region. Before the study commenced, approval was obtained from the Van Yüzüncü Yıl University Local Ethics Committee for Animal Experiments and the Non-Interventional Clinical Research Ethics Committee. The study was conducted between April 2024 and December 2024 on 200 volunteer patients and 200 calves. Fecal samples were collected from diarrheic patients aged 18 to 85 years who applied to various outpatient clinics of Siirt Training and Research Hospital with gastrointestinal complaints. Additionally, 200 fecal samples were directly collected from the rectum of calves in Siirt city center and its districts. All collected fecal samples were delivered to the Research Laboratory of the Department of Parasitology, Faculty of Medicine, Van Yüzüncü Yıl University. In the laboratory, all fecal samples were examined using the modified acid-fast staining (mAF), immunochromatographic cassette test (ICT), and molecular methods. Cryptosporidium parvum was detected in 10 (5%) of the human fecal samples and in 22 (11%) of the calf fecal samples. All samples in which Cryptosporidium spp. were detected by the modified acid-fast staining method were also found positive by ICT and nested PCR methods. However, in five samples where parasites were not observed with the mAF staining method, parasites were detected by ICT and nested PCR. PCR-RFLP analysis of the Cowp gene indicated that all Cryptosporidium spp. isolates from the positive samples were C. parvum. Subsequent sequencing of the gp60 gene region showed that the isolates obtained from calves belonged to the IIa subtype family, while those from humans were classified under the IId subtype family. As a result, the prevalence of Cryptosporidium spp. was determined for the first time in humans in the province of Siirt, and the effective species causing cryptosporidiosis in both humans and animals was identified as C. parvum. In addition, it was concluded that the routine use of nested PCR or ICT methods alongside the mAF staining method, which is used in hospitals for the diagnosis of Cryptosporidium spp., is of significant importance.