A Sociological Study on Women Who Do Not (a) Get a Share of the Inheritance: the Case of Van City Center

Abstract

Miras konusu hem aile içi ilişkilerini hem de toplum düzenini derinden etkileyen önemli bir konudur. Günümüzde bir kişinin ölümü sonrası mal varlığının kimlere ve nasıl dağıtılacağı, hukuki ve ahlaki açıdan birçok tartışmaya yol açabilmektedir. Bu doğrultuda, İslam Miras Hukuku ve Medeni Miras Hukuku mal varlığı bölüşümü hakkında farklı bakış açıları sunmaktadır. İslam Miras Hukuku nimet-külfet dengesine dayalı bir paylaşımı esas alırken, Medeni Miras Hukuku kanun önünde eşitlik ilkesine dayanmaktadır. Miras hukuku hakkındaki farklı yaklaşımlar miras dağılımı hakkında bilgi verirken aynı zamanda kadınların miras paylaşımı noktasındaki konumunu da ortaya koymaktadır. Bu bağlamda bu çalışma, çoğunluğu İslami ve örfi geleneklere sahip ve yasal olarak cinsiyetler arası eşit mal paylaşımı öngören bir toplumda yaşayan kadınların miras sürecindeki konumunu ve miras paylarını belirlemede öne sürülen/ölçüt alınan gerekçelerin nasıl temellendirildiğini belirlemeyi amaçlamaktadır. Çalışma kapsamında, konunun teorik çerçevesi ve uygulamalı araştırma yöntemleri detaylı bir şekilde incelenmiştir. Çalışmanın teorik kısmında miras konusunun İslam Miras Hukuk Sistemi ile Medeni Miras Hukuk Sistemi'nde nasıl ele alındığı incelenmiştir. Uygulamalı araştırma kısmında ise kadınların miras düzenindeki konumunu, haklarını belirlemek ve mirastan pay alma sürecinde yaşamış oldukları sorunların kaynağını tespit etmek amacıyla hazırlanmış olan ölçek, Van'da mirastan pay alamayan 21 kadın katılımcıyla yapılan yüz yüze derinlemesine mülakatlara dayandırılarak ortaya konmaya çalışılmıştır. Katılımcıların deneyimleri ve miras sürecindeki yaşadıkları sorunlar detaylı bir şekilde analiz edilmiştir.Yapılan araştırmada elde edilen bulguların ilgili alan yazına katkı sağlayacağı ve konuyla ilgili yapılacak olan yasal düzenlemelerin ve uygulamaların geliştirilmesine yardımcı olacağı düşünülmektedir.Within the scope of the study, the theoretical framework and applied research methods of the subject were examined in detail. In the theoretical part of the study, it was examined how the inheritance issue is handled in the Islamic Inheritance Law System and the Civil Inheritance Law System. In the applied research part, the scale prepared to determine the position of women in the inheritance order, their rights, and the source of the problems they experienced in theprocess of receiving their inheritance was based on face-to-face in-depth interviews conducted with 21 female participants who could not receive their inheritance in Van. The experiences and problems of the participants in the inheritance process were analyzed in detail. It is thought that the findings obtained in the research will contribute to the relevant field literature and will help in the development of legal regulations and applications to be made on the subject.