Yerel Tarih Çalışmalarına Katkı Sağlayan Bir Aydın: Cevat Hakkı Tarım

Abstract

Cumhuriyet'in sosyo-kültürel ve düşün dünyasına katkı sağlayan Cevat Hakkı Tarım (1893-1964), küçük bir kent görünümünde olan Kırşehir'de basın ve yerel tarih çalışmalarında önemli görevler üstlenmiş bir aydındır. Cevat Hakkı Tarım Kırşehir Orta Okulu'nda beden terbiye, tarih ve coğrafya öğretmenliği ile başlayan eğitimci yönünü sonraki yıllarda basın çalışmalarına çevirmiştir. 03.02.1925'de çıkarılmaya başlayan Kırşehir Vilayet Gazetesi'nde muharrirlik ve Matbuat Müdürlüğü yapmıştır. Kırşehir basın hayatında önemli bir yapı taşı olmasının yanında, Mustafa Kemal'le genç yaşlarda tanışması onu harf inkılâbında da etkin bir isimdir. Cevat Hakkı Tarım, yazdığı kitaplarla erken dönem cumhuriyet aydın tipolojisinin önemli örneklerinden olma özelliğini taşır. Tarım'ın Gazi'yi Dinlerken (1933), Kırşehir Tarihi Üzerine Araştırmalar I (1938), Kırşehir: Tarih ve Coğrafya Lügatı (1940), Kırşehir Tarihi (1947), Tarihte Kırşehir, Gülşehri ve Babaaliler, Ahiler, Bektaşiler (1948), Babam Kocaağaoğlu Hakkı Efendi (1949), Yılların Ötesinde: Atatürk Kırşehir'de (1956) Kırşehir Ansiklopedisi: Tarih, Coğrafya, Etnografya ve Biyografya Sözlüğü (1960), Kırşehir Tarihinde Mevlana ve Mevleviler (1961) eserleri mikro seviyede kent çalışmaları yapan araştırmacılar için kaynak niteliği taşımaya devam etmektedir. Kırşehir Halkevi yayın organı olan Kılıçözü Dergisi (1946) ve Kervansaray Dergisi'nde (1964) yazılar kaleme alan Cevat Hakkı Tarım, kentin siyasi, sosyal ve kültürel kimliğinin oluşmasında aslında bir simgedir. 1943-1946 yılları arasında Kırşehir Belediye Başkanlığı da yapan Tarım, Türk inkılâbının temellerinin halka anlatılması ve anlaşılması için mücadeleler vermiştir. Çalışmada Cevat Hakkı Tarım'ın yaşamı ve yayınlarından yola çıkılarak, tarihçi yönü ile Kırşehir kent tarihine sağladığı katkılar tespit edilmeye çalışılacaktır. Çalışmaya ağırlıklı olarak Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi'nden temin edilen belgeler, süreli yayınlar ve Tarım'ın kendi eserleri kaynaklık etmektedir.