Tabako Osmanlı Anonim Şirketinin Teşkili

Abstract

Osmanlı’daki ilk Anonim Şirketler, 1850 Ticaret Kanunnamesi mevzuatına göre daha çok yabancı sermayeden oluşan ortaklık sözleşmesi olarak teşekkül etmiştir. Ticaret ve Ziraat Nezareti bağlamında sermaye şirketleri olarak değerlendirilen Anonim Şirketlerin kuruluş sürecinde Vilayet İdare Meclisi, Heyet-i Umumiye ve Ticari Cemiyet Komisyonlarının ortaklığı ile hazırlanan Şirket Nizamnamesi önemli bir yer edinmektedir. Bu gelişmeler bağlamında 01 Recep 1337/ 2 Nisan 1919 tarihinde Dersaadet merkezli tütün imal etmek, şirket açmak, ziraat ve ticaret konularıyla ilgili olan yerlere tütün ihracı gibi her türlü ticari faaliyeti gerçekleştirmek amacıyla “Tabako Osmanlı Anonim Şirketi” adıyla bir şirket teşkil edilmiştir. Çalışma, Tabako Osmanlı Anonim Şirketinin teşkilinde şirket adı, kurucuları, şirket yapısı, işleyişi ve kuruluş aşamaları ile şirket esasları belirtilmek üzere hazırlanan Tabako Osmanlı Anonim Şirket Nizamnamesi kapsamında, Başbakanlık Osmanlı Arşiv kayıtlarından istifade edilerek ele alınacaktır. Tabako Osmanlı Anonim Şirketi, Dersaadet İdare Meclisinin şirketin teşkilindeki yetkisi ile Umumi Heyetin görev ve sorumluluklarının ortaya çıkarılması, yerli tüccarların şirket kurma konusunda desteklenmesi ve söz konusu şirketin yerli sermaye girişimi ile açılan ilk Ticari Tütün Anonim Şirketi olması bakımından literatüre katkı sağlayacaktır.