Folk Medicine Practices in the Kurtalan Town of Siirt

Abstract

İnsanoğlunun, tarih sahnesine çıkmasıyla birlikte fizyolojik ve biyolojik yapısı gereği hastalık ve sağlık kavramları da ortaya çıkmıştır. Hastalık durumları insanları şifa bulmak için çeşitli çareler aramaya yöneltmiştir. Bu nedenle halk, hastalıklardan kurtulmak için yaptığı gözlemler ve arayışlar sonucunda çevrelerinde bulunan bitkisel, hayvansal, madeni ürünleri deneme-yanılma yoluyla uygulamışlardır. Yapılan uygulama ve pratiklerle tedavisi bulunmayan hastalıkların nedenleri olağanüstü özelliklere bağlanmış ve bu uygulamalar inançla yoğurularak inanç eksenli bir yapı kazanmıştır. Bu yüzden hastalıkların tedavisinde inançların yoğun etkisi görülmektedir. Halk tıbbı, ilkel medeniyetlerden modern toplumlara kadar insanın sağlıklı ve uzun yaşama isteğinin bir sonucu olarak ortaya çıkmıştır. İnsanlık tarihi kadar eski olan bu şifacılık uygulamaları, Türk halk kültürünün en önemli öğelerinden biri olan halk tıbbının doğmasını sağlamıştır. Anadolu coğrafyası, geleneksel halk hekimliği yöntemleri, ocaklar, şifa kaynağı bitkiler, şifalı sular, türbe ve yatırlar açısından zengin bir ağa sahiptir. Anadolu'nun birçok yerinde olduğu gibi Kurtalan ilçesi de zengin kültürel yapısından dolayı folklorik tıp açısından zengin bir veri sunmaktadır. Çalışmanın genel amacını kültür hayatında önemli bir yere sahip olan sözlü gelenek yoluyla nesilden nesle aktarılan, halk tıbbı uygulamalarını tespit etmek ve bunları kayıt altına almak oluşturmaktadır. Bu bağlamda çalışmanın kapsamını Kurtalan ve yakın köyleri olmak üzere halk hekimliği uygulamaları oluşturmaktadır. Kurtalan halk hekimliği, ilçenin sahip olduğu etnik, sosyal ve kültürel yapı gereği halk kültürü açısından dikkate değer bir zenginliğe sahiptir. Bu yüzden Kurtalan halk hekimliği uygulamaları, sağaltma yöntemleri, türbeler, yatırlar, ocaklar, dîni-büyüsel ve gerçekçi yöntemler açısından mercek altına alınacaktır.When human has set foot on the stage of history, the concepts of health and illness have emerged due to the physiological and biological specialities of human beings. Diseases have led people to try various ways to find a remedy. For this reason, they started to use different plants and animal products around them by trial and error. The reason for unresponsive diseases was associated with supernatural powers. Healing applications and people's beliefs have merged in time, and these applications have started to turn around a belief system. For this reason, ancient treatments have been influenced deeply by belief systems for ages. The desire that people have from ancient civilizations to the modern human about to be healthy and to live longer has led to the emergence of folk remedy. These remedies which are as old as human history is the root for Turkish folk remedy which is one of the fundamentals of Turkish culture. Anatolia has an elaborate network in terms of treatment ways, pharmaceutic herbs, healing water, entombed saints, and shrines. Kurtalan neighbourhood is a very rich source of folk remedies as it has a long-established culture similar to many places in Anatolia. The aim of this study is to detect and record folk remedies which are crucial for culture and conveyed from person to person until today. In this context, this study covers folk remedies which has been used in Kurtalan and vilages close to it. As folk remedies in Kurtalan has a rich ethnic, social, and cultural structure, these treatment ways will be inspected in terms of the ways of healing, turbes, entombed saints, religious and enchanted treatment ways.