Petrol Fiyatlarındaki Değişimin Tüketici ve Üretici Fiyatlarına Asimetrik Geçişkenliği

Abstract

Bu çalışmada Türkiye’de 1998:Q1-2019:Q4 dönemi için Brent tipi ham petrol fiyatlarındaki değişikliklerin tüketici ve üretici fiyatları üzerindeki asimetrik etkileri incelenmektedir. Genişletilmiş Phillips eğrisi temel alınarak hem ABD Doları hem de TL ile ifade edilen petrol fiyatlarındaki değişikliklerin tüketici fiyat endeksi (TÜFE) ve üretici fiyat endeksi (Yi-ÜFE) üzerindeki etkileri doğrusal olmayan gecikmeleri dağıtılmış otoregresif modellerle araştırılmaktadır. Çalışmanın bulguları petrol fiyatlarının yurt içi fiyat düzeyleri üzerindeki etkisinin asimetrik olduğu hipotezini desteklemektedir. Petrol fiyatları ve çıktı açığındaki artış her iki enflasyon oranında artışa neden olmaktadır. Bununla birlikte petrol fiyatlarındaki düşüş enflasyon oranlarını ya etkilememekte ya da görece düşük düzeyde etkilemektedir. Tahmin sonuçlarına göre Türk lirası cinsinden ifade edilen petrol fiyatındaki yüzde 1’lik artışın tüketici ve üretici enflasyon oranlarında sırası ile yüzde 0,27 ile yüzde 0,18 artışa neden olmaktadır. ABD Doları cinsinden ifade edilen ham petrol fiyatlarındaki yüzde 1’lik pozitif şok ise tüketici ve üretici fiyat endekslerinde sırası ile yüzde 0,21 ve yüzde 0,17 artışa sebep olmaktadır.