Eugène Flandin’in Gravürlerinde Anadolu’dan Kent Panoramaları

Abstract

Osmanlı İmparatorluğu yayıldığı geniş toprakları ile yüzyıllar boyunca Batılı seyyah ve sanatçılar için dayanılmaz bir cazibe merkezi olmuştur. Başlangıçta İstanbul gibi merkezlerin ilgi odağı olduğu İmparatorluk coğrafyası, 18. ve 19. yüzyıllarda gelişen teknolojik imkânlar sayesinde, daha kolay ulaşılabilir bir yer haline gelmiştir. Ayrıca bu dönemde Avrupa’nın kendi iç dinamiğinde meydana gelen Romantizm, Oryantalizm gibi sanat akımlarının etkisiyle Batılıların ilgi alanına giren imparatorluk coğrafyasının sınırları dâhilindeki İzmir, Aydın, Van ve Erzurum gibi farklı bölgelerdeki kentler de gezgin sanatçıların çalışmalarında yer bulmaya başlamıştır. Başta İstanbul olmak üzere Anadolu’nun büyük bir kısmını ziyaret eden Batılı sanatçılar arasında öne çıkan isimlerden biri Fransız asıllı Oryantalist ressam Eugène Flandin’dir. Gezgin sanatçının gerçekleştirdiği gravürler arasında şehirlerin topoğrafik görünümlerini içeren kent panoramaları önemli bir yer tutmaktadır. Bu çalışmada; Flandin’in seyahati sonrasında gerçekleştirdiği ve topoğrafik manzara türünde değerlendirilen kent panoramaları ele alınacaktır. Belgesel ve sanatsal açıdan incelenecek gravürlerde şehirlerin günümüzde geçirdiği dönüşüm ve fiziki değişimler takip edilerek, dönemin baskın sanat akımlarından Romantizm ve Oryantalizm sanat üsluplarının etkisi de gravürler üzerinde değerlendirilmeye çalışılacaktır.