Erken Embriyonal Dönemde Yumurtaya Verilen Testosteron Propiyonat'ın Tavuk Bursa Fabricii'si Üzerindeki Etkileri

Abstract

Bu çalışmada, erken embriyonal dönemde yumurtaya verilen testosteron propiyonatın (TP), tavuklarda bursa Fabricii'nin embriyonal gelişimi üzerindeki etkileri ile kuluçkadan çıkıştan sonra bu organda oluşan histolojik de¬ğişikliklerin incelenmesi amaçlanmıştır. Çalışmada B55 yerli hibrit anaçlardan elde edilen 350 adet döllü yumurta kul¬lanıldı. Bu yumurtaların yarısı kontrol grubu olarak kullanılırken; diğer yarısı da TP'nin bursa Fabricii üzerindeki et¬kilerinin belirlenmesi amacıyla kullanıldı. Yapılan ışık mikroskopik inceleme sonuçları, kuluçkanın 36. saatinde yumurtaya verilen TP'nin, bursa Fabricii taslağındaki lenf foliküllerinin embriyonal gelişiminde ilk aşama olan epitel to¬murcuklarının şekillenmesini engellemek suretiyle, bu yapıların gelişimini önemli oranda baskıladığını ortaya koy¬maktadır. Bununla birlikte TP uygulaması, bursa Fabricii'deki foliküler gelişmeyi tamamen bloke etmemekte ve or¬ganda az sayıda da olsa, atrofik durumdaki ve kistik yapıları da içeren foliküllere rastlanmaktadır. Kuluçkadan çıkıştan sonra ise bu hayvanların çoğunda organ oldukça küçük olup; çoğunlukla, organa özgü lenf folikülleri gelişmemiş du¬rumdadır. Kuluçkadan çıkışın ilk haftasında, organın lamina propriyasında lenfosit infiltrasyon alanları ile kistik yapılara rastlanmakta; sekizinci haftasında ve takibeden dönemlerde ise organın yerinde bağ dokusu ve lenfosit infiltrasyon alanlarından oluşan bir rudiment gözlenmektedir.