Naki Bey Keykurun (1883-1967)

Abstract

XX. yüzyılın Azerbaycan siyasi hayatının önemli simalarından biri de Naki Bey Keykurun olmuştur. Azerbaycan'da yaşadığı dönemde Şeyhzamanlı veya Şeyhzamanov soyadlarını kullanan Naki Bey, Türkiye'de yaşadığı siyasi muhaceret döneminde özellikle 1934 'Soyadı Kanunu' ile 'Keykurun' soyadını almıştır. Naki Bey Keykurun XX. yüzyılın başlarından itibaren Azerbaycan'ın siyasi hayatındaki vuku bulan bütün evrelerde yer almış ve özellikle 1918 Azerbaycan Halk Cumhuriyeti'nin kurulmasında önemli katkılarda bulunmuştur. Bunun yanı sıra Azerbaycan Halk Cumhuriyeti'nin istihbarat kurumu olan 'Karşı Devrimle Mücadele Teşkilatı'nın da yöneticisi olmuştur. 1920'de yaşanan siyasi ve askeri gelişmeler Azerbaycan Halk Cumhuriyeti'nin ayakta kalmasına imkân tanımamıştır. Bolşevik istilası sonucunda dönemin önemli siyasi liderleri gibi Naki Bey Keykurun da ortaya çıkan bu terör ortamından kurtulmayı başararak ülkesini terk etmek zorunda kalmıştır. Azerbaycan'ı terk etmek zorunda kalan siyasilerin önemli bir çoğunluğu Türkiye'ye, bir kısmı ise çeşitli Avrupa ülkelerine göç etmiştir. Naki Bey Keykurun ise Türkiye'nin Trabzon şehrinde başlayan muhaceret hayatının ardından İstanbul'a yerleşmiş ve hayatının sonuna kadar burada yaşamıştır. Türkiye'deki çeşitli siyasi muhacirlerle iş birliği halinde olan Naki Bey, Azerbaycan bağımsızlık ülküsünden vazgeçmemiş ve bu kapsamda önemli sayıda makale, kitap yayınlamış ve konferanslar düzenlemiştir. Hayatını bağımsız Azerbaycan davasına adayan Naki Bey Keykurun, 1967 yılında İstanbul'da vefat etmiş ve Feriköy kabristanına defnedilmiştir. Anahtar Kelimeler : Naki Bey Keykurun, Azerbaycan Halk Cumhuriyeti, Siyasi Muhaceret, Türkiye Cumhuriyeti.

One of the important figures of Azerbaijani political life of the XXth century was Naki Bey Keykurun. Naki Bey, who used the surnames Sheikhzamanli or Sheikhzamanov when he lived in Azerbaijan, took the surname 'Keykurun' during his political emigration in Turkey, especially with the 'Surname Law' of 1934. Naki Bey Keykurun took part in all stages of the political life of Azerbaijan since the beginning of the XX century and especially made significant contributions to the establishment of the Azerbaijan Democratic Republic in 1918. In addition, he was the head of the 'Organization for Combating Counter-Revolution', the intelligence agency of the Azerbaijan Democratic Republic. Political and military developments in 1920 did not allow the Azerbaijan Democratic Republic to survive. As a result of the Bolshevik invasion, Naki Bey Keykurun, like the important political leaders of the period, managed to escape from this terrorist environment and had to leave his country. A significant majority of the politicians who had to leave Azerbaijan migrated to Turkey and some of them to various European countries. Naki Bey Keykurun, on the other hand, settled in Istanbul after his life of emigration, which began in Trabzon, Turkey, and lived here until the end of his life. Naki Bey, who was in cooperation with various political muhajirs in Turkey, did not give up the ideal of Azerbaijani independence and published a significant number of articles, books and organized conferences in this context. Naki Bey Keykurun, who dedicated his life to the cause of independent Azerbaijan, died in 1967 in Istanbul and was buried in Feriköy cemetery. Key Worlds : Naki Bey Keykurun, Azerbaijan Democratic Republic, Political Emigration, Republic of Turkey.