"Anlatma İzni" Kavramı Odağında Filistinli Madun Kimliğinin Haber Anlatı Diline Yansıması

Abstract

Madun (subaltern) kavramı, özünde toplumsal hareketlilik noktalarına temas etme olanakları veya erişimleri engellenmiş kişi, grup veya sınıfları ifade eder. İster yerel ve bölgesel, isterse ulusal ve küresel ölçekte olsun, maduna atfedilen kimlik ve bu kimliğe eşlik eden bilinç formları genellikle amaçlı bir söylem stratejisi içinde ve dil aracılığıyla üretilir. Haber metni ve görselleri de bu dilin önemli bir boyutunu oluşturur. Söz konusu dil, madunu yalnızca belli stereotipler içine hapsederek damgalamakla kalmaz, aynı zamanda madun kimliği ve diline yeterince görünür olma ve dolaşım hakkı tanımayarak da sınırlayıcı bir işlev görür. Çalışma bu çerçevede, madun kimliği ve dilinin uluslararası haber anlatılarına yansıma biçimlerinin mağduriyeti ebedileştiren bir işlev gördüğü varsayımından hareketle, Edward Said’in “anlatma izni” kavramı odağında Filistinli madun kimliği ve gerçeğinin haber anlatılarına yansıma ve çerçevelenme biçimlerini irdelemeyi amaçlamaktadır. Bir başka deyişle, çalışmada birbirine karşıt iki haber çerçeveleme eğiliminin “anlatma izni” kavramının içerdiği siyasal ve tarihsel önermeyle bağını kurmak hedeflenmektedir. Bu amaçla, yayın politikası bakımından birbirine karşıt iki uluslararası haber kanalı olan FOX News ve El Cezire televizyonlarının Filistinli madun kimliği ve gerçeğini farklı biçimlerde kodlayarak, izler-kitlenin zihninde söz konusu kimliğe ilişkin farklı anlamlandırma ve yorumlama çerçeveleri kurduğunu iddia ediyoruz. Her iki haber çerçeveleme türü arasında bir karşılaştırma yapmayı amaçlayan çalışmada, seçilen haber içeriklerinin analizinde Norman Fairclough’un söylem çözümlemesi yönteminden yararlanılmıştır. Çalışmada sonuç olarak, her ne kadar birbirine zıt gibi görünse de, her iki haber anlatı kurgusu ve söyleminde de, derin bir ideolojik tutulmanın getirdiği kimlik yapılandırma amaçlı “öteki” vurgusunun ön plana çıkarıldığı bulgulanmıştır.