Vicdan: Eğitimi ve Gelişimi

Abstract

Ahlaki motivasyon kaynağının ne olduğu ve bu motivasyonun nasıl geliştiği sorusu farklı araştırmalara konu olmuştur. İnsandaki ahlaki motivasyonun kaynağının önemli bir parçasının vicdan olduğu makul bir şekilde ileri sürülebilir. Gerek kendimizle gerekse toplumla olan ahlaki ilişkimizi (çoğu zaman) vicdan mekanizması aracılığıyla değerlendiriyoruz. Vicdan, ahlakın temelinde bulunan ‘olması gereken’i insanlara dayatmakta ve ahlaki buyruklara uymalarını onlardan talep etmektedir. Vicdanın bu buyruklarına aykırı hareket eden kişi derin bir pişmanlık ve suçluluk duymaktadır. Bu çalışmada ahlaki motivasyon kaynağı olarak vicdan konusu ele alınarak vicdanın eğitim süreçlerinde nasıl işleneceğine ilişkin bir tartışma yapılacaktır. Böylece, vicdanın ahlaki doğasına yönelik bir çözümleme yapmak ve vicdan gelişiminin imkanını tartışmak kaçınılmazdır. Ahlaki bakış açımızın çok önemli bir parçası olan vicdanın eğitim aracılığıyla desteklenmesi; vicdan tamamlayıcı kavramların eğitim süreçlerinde merkezi bir yer edinmeleri son derece önemlidir. Vicdanın doğuştan gelen bir temeli olsa da çocukların aldıkları eğitim veya sosyalleşme deneyimleri onların vicdan gelişimlerini önemli oranda etkilemektedir.