Erçek Gölü (Van) Kapalı Havzası Arazi Kullanım/arazi Örtüsü Değişiklerinin Uzaktan Algılama Yöntemi Kullanılarak Belirlenmesi

Abstract

Bu çalışmada Erçek Gölü Kapalı Alt Havzası (EGKH) genelinde meydana gelen mekânsal-zamansal değişim süreçlerini belirlemek amacı ile 2006, 2012, 2016, 2018, 2020 ve 2022 yıllarına ait arazi kullanım/arazi örtüsü (AKAÖ) verileri ve 2016, 2018, 2020, 2022 yıllarına ait normalleştirilmiş bitki örtüsü indeksi (NBÖİ) ve normalleştirilmiş fark su indeksi (NFSİ) kullanılmıştır. AKAÖ, NBÖİ ve NFSİ haritalarını oluşturmak için ArcGIS 10.8 programında Copernicus-Land Monitoring Service ve ESRI- Sentinel-2 Land Cover Explorer uydu görüntüleri kullanılmış ve AKAÖ haritasından elde edilen görüntüler kendi içerisinde yedi alt sınıfa (yerleşim yeri, orman, su kütlesi, sulak alan, tarım alanı, çıplak arazi ve kar/buz örtüsü) ayrılmıştır. AKAÖ görüntülerine göre 2006-2020 yılları arasında yerleşim yeri ve çıplak arazi alanlarında artış tarım alanlarında ise azalmanın meydana geldiği gözlemlenmiştir. Havza genelinde 2016-2022 yılları arasında pozitif (en yüksek) NBÖİ değerlerinin 0.822 ile 0.865 arasında değiştiğini ve 0.6-1 değer aralığı bazı yıllar arasında dönüşümlü artış gösterse de sağlıklı bitki örtüsü veya geniş ormanlık alanların yayılım çok sınırlı kaldığını göstermektedir. 2016-2022 yıları arasında pozitif (en yüksek) ve negatif (en düşük) NFSİ değerleri arasında dönüşümlü bir artış ve 2022 yılında ise azalış eğilimi gözlenmiştir. EGKH’da en önemli su kütlesi olan Erçek Gölü’nün en geniş alana 110.9 km2 ile 2020 yılında ve en düşük alana ise 2022 yılında 107.24 km2 sahip olduğu görülmüştür. İlgili yıllar arasında göl alanında yaklaşık %2.23 oranında meydana gelen azalmanın arazi kullanım/arazi örtüsündeki yerleşim alanları ve tarımsal faaliyetleri içerebilecek insan faaliyetlerinin bir sonucu olarak azalış gösterdiği sonucuna varılmıştır.