İhtiyatlılık ve Yatırım Etkinliği: Borsa İstanbul Firmaları Üzerine Bir Araştırma

Abstract

Muhasebe politikalarında yaygın olarak kullanılan ihtiyatlılık, muhasebe uygulamalarını etkileyen ve yöneticinin fırsatçı davranışlarını sınırlandıran önemli bir kavramdır. İhtiyatlı muhasebe uygulamaları ile kazançlara karşı kayıpların zamanında tespiti, yönetici ile yatırımcılar arasındaki bilgi asimetrisini azaltarak ve kabul edilen projelerin karlılığı hakkında erken sinyaller vererek verimli yatırımların yapılmasını sağlamaktadır. Bu çalışmanın amacı ihtiyatlılık düzeyinin yatırım etkinliği üzerinde etkisinin olup olmadığını incelemektir. Bu amaçla 2012-2020 yılları arasında Borsa İstanbul’da (BIST) faaliyet gösteren 185 firmanın finansal verileri havuzlanmış en küçük kareler yöntemi ile analiz edilmiştir. Çalışmada bağımlı değişken olarak kullanılan yatırım etkinliği Richardson (2006) modeli ile ölçülürken; bağımsız değişken olan ihtiyatlılık düzeyi ise Basu (1997) tarafından geliştirilen Kar/Hisse Senedi Getirisi Modeli ile ölçülmüştür. Ayrıca çalışmada karlılık, borçlanma ve büyüklük olmak üzere üç farklı kontrol değişkeni kullanılmıştır. Elde edilen bulgular neticesinde, ihtiyatlılık ile yatırım etkinliği arasında pozitif ve istatistiksel olarak anlamlı bir ilişkinin olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca ihtiyatlılığın yetersiz yatırım ortamlarında yatırım etkinliğini artırdığı; ancak aşırı yatırımlar üzerinde istatistiksel olarak anlamlı bir etkisinin olmadığı görülmüştür.