Bireyci Ahlak Anlayışı ve Eğitimde ‘ahlaki Muhakeme’

Abstract

Eğitimin bilişsel/akademik bir hedefi olduğu gibi ahlaki bir hedefi de söz konusudur. Fakatahlaki hedefi/eylemi motive eden veya gerçekleşmesini sağlayan şeyin ne olduğunailişkin birçok tartışma vardır. Bu tartışmaların bir tarafında ahlak alanını bireye ve onunaklına indirgeyen Kantçı-bireyci anlayış bulunmaktadır. Ahlakın bireyci bir temele dayanmasıile ahlaki davranışların dışsal unsurlardan bağımsız olarak tercih edilmesi arasındadoğrusal bir bağlantı vardır. Birey kendi aklından hareketle ahlaki yasayı belirleyen bir‘yasa-koyucu’ statüsüne sahiptir. Ahlaki meselelerde herkes kendi kararını vermektedir vekişinin eylemlerinin ahlaki bir değer taşıması için bu kararların görev bilinciyle verilmesizorunludur. Ahlaki bir özne olarak kişi herhangi bir dış faktörden hareketle doğru olanıtercih etmemekte ve uygulamamaktadır. Kişiye bu imkânı sağlayan şey ise onun sahipolduğu ahlaki muhakeme veya akıl yürütme kapasitesidir. Ahlaki muhakeme geliştikçe,ahlaki durumlarda hüküm vermesi gereken bireyler ahlaki ilkeleri kullanmaya daha yatkınhale geleceklerdir. Bu çalışma, ahlaki muhakemenin (ahlaki akıl yürütmenin) ahlakeğitimindeki yerini irdeleyerek, ahlaki muhakeme ile ahlaki davranış arasındaki var olduğuiddia edilen bu ilişkiyi araştırmayı hedeflemektedir.