Türkiye'deki Kültür Gökkuşağı Alabalığı (Oncorhynchus Mykiss) Popülasyonlarının Mitokondriyal DNA Sitokrom b (Cyt-b) Dizi Analizine Dayalı Genetik Çeşitliliği

Abstract

Bu çalışmada, Türkiye’deki farklı illerdeki gökkuşağı alabalığı (Oncorhynchus mykiss) kültür popülasyonlarının mitokondriyal DNA (mtDNA) sitokrom b (cyt-b) gen bölgesine dayalı genetik çeşitliliğinin ve yapısının incelenmesi amaçlanmıştır. Çalışma kapsamında 14 ildeki toplam 98 balıktan (il başına yedi balık) alınan doku örnekleri ile DNA izolasyonu yapılmış ve mtDNA cyt-b gen bölgesi (754 bp) PCR ile çoğaltılmıştır. Cyt-b gen bölgesi sekans verilerinden genetik çeşitlilik indeksleri, genetik yapı ve filogenetik analizlerle ilgili hesaplamalar yapılmıştır. Çalışmada dört nükleotidin (sitozin (C), timin (T), adenin (A) ve guanin (G)) ortalama frekansları sırasıyla %26.2, %24.9, %26.2 ve %22.8 olarak bulunmuş; A + T içeriğinin (%51) G + C içeriğinden (%49) daha yüksek olduğu belirlenmiştir. 14 popülasyondan toplam 645 polimorfik nükleotid tespit edilmiş ve 50 farklı haplotip tanımlanmıştır. Haplotip çeşitliliği 0.91 ile 0.48 arasında, nükleotid çeşitliliği ise 0.26 ile 0.00 arasında değişmiştir. En yüksek genetik çeşitlilik Tokat ve Van popülasyonlarında, en düşük ise Elazığ ve Kahramanmaraş popülasyonlarında gözlenmiştir. AMOVA analizleri, genetik çeşitliliğin %71.1'inin popülasyonlar arasında, %28.9'unun ise popülasyonlar içinde olduğunu göstermiştir. İkili FST değerleri 0.38 ile 0.99 arasında değişmiş ve ortalama FST değeri 0.71 olarak bulunmuştur. Filogenetik analizler, popülasyonların iki ana gruba ayrıldığını ve bu grupların kendi içinde farklı alt gruplar oluşturduğunu göstermiştir. Özellikle Kahramanmaraş ve Elazığ popülasyonlarının diğer popülasyonlardan belirgin şekilde farklılaştığı gözlenmiştir. Sonuç olarak gökkuşağı alabalıklarının gen kaynağı ülkemizde olmamasına rağmen çalışmada elde edilen bulgular popülasyonların genetik çeşitliliğinin iyi düzeyde olduğunu göstermektedir. Ancak gökkuşağı alabalığı kültür popülasyonlarının genetik çeşitliliğini korumak ve etkili popülasyon büyüklüğünü artırmak için yetiştiricilere yavru balıkları takas etmeleri ve genetik çeşitliliği artırmak için yeni gökkuşağı alabalıkları ithal etmeleri önerilebilir.