Farklı Bölgelerde Yetiştirilen Patates Bitkisi Üzerine Ekolojinin Etkisi

Abstract

Bu tez çalışmasında, 2024 yılında Van'ın Saray, Diyarbakır'ın Bismil ve Ergani ilçelerinde yetiştiriciliği yapılan Jelly patates bitkisinde, farklı ekolojilerin verim ve fizyolojik parametrelere olan etkisini belirlemek amacıyla gerçekleştirilmiştir. Yetiştiricilik sırasında DAP (Diamonyum Fosfat), %46 azot, amonyum sülfat, humic asit, süper fosforik asit, kalsiyum sülfat, potasyum peroksit, mikro element uygulanmıştır. Bitkinin yumru sayısı, yumru boyu, yaprak sayısı, bitki boyu, yaprak alanı, bitki başına verim, dekar başına verim, yumru eni ve yumru ağırlığı gibi parametreler incelenmiştir. Genel olarak hem lokasyonlar arası hemde gözlemler arası farklılıkların istatistiksel olarak önemli olduğu gözlemlenmiştir (p<0.05). Yapılan ölçümler sonucunda en yüksek yumru boyu 10.36 cm ile Van'ın Saray ilçesinde ölçülürken, en düşük yumru boyu ise Diyarbakır'ın Bismil ilçesinde 7.40 cm olarak ölçülmüştür. Yumru eninde en yüksek değer 9.06 cm ile Bismil lokasyonunda görülürken, en düşük değer ise 6.06 cm ile Ergani lokasyonunda görülmüştür. Yumru ağırlığında ise en yüksek değer 123.30 g ile Bismil ilçesinde belirlenirken en düşük yumru ağırlığı Van lokasyonunda 83.70 g olarak tespit edilmiştir. Bitkideki yaprak sayıları, en fazla Bismil lokasyonunda 76.00 adet/bitki olarak belirlenirken, en düşük yaprak sayısı ise 70.00 adet/ bitki ile Saray ilçesinde belirlenmiştir. Yaprak alanı en fazla 3.57 cm2 ile Bismil bölgesinde yetiştirilen patateslerde görülürken en az yaprak alanı ise 2.93 cm2 ile Ergani bölgesinde görülmüştür. Bitki boyu en fazla 60.00 cm ile Bismil ekolojisinde üretilen bitkilerde ölçülürken, en düşük bitki boyu ise 48.00 cm ile Saray ilçesinde ölçülmüştür. Yine benzer şekilde Bitki başına verimde, en yüksek verim 1277.10 gr ile Bismil ilçesinde elde edilirken, en düşük verim ise 911.20 gr Saray bölgesinde elde edilmiştir. Dekara verim ise 6.39 ton ile Bismil bölgesinde en yüksek verime ulaşılmıştır. En düşük dekara verim ise 4.56 ton ile Saray bölgesinde elde edilmiştir. Ayrıca çalışma sonucunda Ergani ve Bismil bölgelerinin iklimi, Saray bölgesine göre daha sıcak olması ve toprak yapısının daha iyi olması, verimi ve yumru büyüklüğüne etkisini de arttırdığı görülmektedir. Dolayısıyla patates yetiştiriciliğinde sıcaklığın verim ve kalite üzerinde olumlu yönde etki ettiği sonucuna varılmıştır.

This thesis study was carried out to determine the effect of different ecologies on yield and physiological parameters in Jelly potato plant grown in Saray district of Van, Bismil and Ergani districts of Diyarbakır in 2024. DAP (Diammonium Phosphate), 46% nitrogen, ammonium sulphate, humic acid, super phosphoric acid, calcium sulphate, potassium peroxide, micro element were applied during cultivation. Parameters such as tuber number, tuber length, leaf number, plant height, leaf area, yield per plant, yield per decare, tuber width and tuber weight were analysed. In general, the differences between locations and observations were found statistically significant (p<0.05) As a result of the measurements, the highest tuber length was measured in Saray district of Van with 10.36 cm, while the lowest tuber length was measured in Bismil district of Diyarbakır with 7.40 cm. The highest value of tuber width was measured at Bismil location with 9.06 cm and the lowest value was measured at Ergani location with 6.06 cm. The highest tuber weight was 123.30 g at Bismil location and the lowest tuber weight was 83.70 g at Van location. The highest number of leaves was determined at Bismil location with 76.00 leaves/plant and the lowest number of leaves was determined at Saray location with 70.00 leaves/plant. The highest leaf area was observed in potatoes grown in Bismil region with 3.57 cm2 and the lowest leaf area was observed in Ergani region with 2.93 cm2. The highest plant height was 60.00 cm in Bismil ecology and the lowest plant height was 48.00 cm in Saray district. Similarly, in yield per plant, the highest yield was obtained in Bismil district with 1277.10 g, while the lowest yield was obtained in Saray district with 911.20 g. The highest yield per decare was obtained in Bismil district with 6.39 tonnes. The lowest yield per decare was obtained in Saray region with 4.56 tonnes. In addition, as a result of the study, it is seen that the climate of Ergani and Bismil regions is warmer than Saray region and the soil structure is better, which increases the effect on yield and tuber size. Therefore, it was concluded that temperature has a positive effect on yield and quality in potato cultivation.